Amerika is een land in (moreel) verval
Stelt u zich eens het volgende voor: een president die zelf bepaalt welke journalisten vragen mogen stellen en wie niet. Een president die beslist welke demonstraties legaal zijn en welke niet. Deze president zegt hardop dat hij buurlanden goedschiks of kwaadschiks wil inlijven. U denkt vast dat ik het over Vladimir Poetin heb. Maar nee. Dit keer moeten we het echt over Donald Trump hebben.
Canada en Groenland
Afgelopen januari keek ik samen met een goede vriend naar Trumps inauguratietoespraak. Halverwege keek hij me verbaasd aan. ‘Zegt Trump hier nou dat hij Panama wil aanvallen?’ Ik hoorde het ook. Een paar weken later stelde Trump dat de Golf van Mexico voortaan de Golf van Amerika moest heten. Canada moest bovendien de 51e staat van de Verenigde Staten worden, en ook voor Groenland had Donald Trump een vergelijkbaar lot in gedachten. Het is alsof je Poetin hoort praten. Deze regering doet niet eens meer alsof ze de liberale wereldorde verdedigt. Internationaal recht? MAGA kiest openlijk voor het recht van de sterkste. Dat was natuurlijk altijd al zo, maar nu gebeurt het zonder enige schaamte. Alsof je de heg tussen jouw tuin en die van de buurman wegsnoeit, er een paar puntige stekelbosjes neerzet en vervolgens eist dat de buurman meebetaalt zonder inspraak. Trump ten voeten uit.
Internationaal recht
De internationale orde is voor veel mensen een vaag begrip. Maar het komt er in feite op neer dat er een internationaal handelsverkeer is, zodat jij een pak rijst voor een acceptabele prijs kunt kopen. Maar ook dat je buurman je huis niet zomaar kan inpikken, enkel omdat hij sterker is dan jij. Daarom moeten we deze liberale orde koesteren. Sinds 2022 staat die internationale orde onder druk. Poetin viel Oekraïne binnen en schiep daarmee een gevaarlijk precedent voor de internationale rechtsorde. Maar nu moet diezelfde orde zich verdedigen tegen een rancuneuze president die een Groot-Amerika nastreeft: Trump wil Panama, Canada en Groenland er graag bij hebben. Wie denkt dat dit vrijwillig gaat gebeuren, leeft in een sprookjeswereld. Dat gaat niet zonder militair ingrijpen. Daarom moeten we Trumps woorden uiterst serieus nemen. De internationale orde die we sinds 1945 kenden, is in een paar weken aan flarden geschoten. Welcome to the jungle.
Oogje op Groenland
Groenland hoort bij Denemarken. Punt. Groenlanders hebben helemaal geen interesse om onderdeel van de Verenigde Staten uit te maken. En zeg nou zelf, waar zou u liever wonen? In een land waar de gezondheidszorg toegankelijk is voor iedereen, of in een land waar ze je pas opereren na een ernstig verkeersongeluk, maar alleen als je je verzekeringspapieren kunt overhandigen? Van soft power heeft Trump nog nooit gehoord. Een ‘speciale militaire operatie’ lijkt dus de enige manier om deze grootheidswaanzin te verwezenlijken. Ja, een militaire invasie van de Verenigde Staten in Canada valt niet volledig uit te sluiten. Ik schrik ook van deze zin.
Vijandbeeld
Dan is er nog iets. De huidige regering in de Verenigde Staten ziet de Europese Unie als vijand, niet langer als bondgenoot. Trump stelde zelfs dat de EU werd opgericht om de Verenigde Staten te ruïneren. Ja, dat hoorde u goed. Maar daarmee zijn we er nog niet. De Amerikaanse regering probeert actief extreemrechts in Europa aan de macht te krijgen. Daardoor is het niet de EU die Amerika probeert te ruïneren. Het is eerder andersom. En Trumps rechterhand, Musk, doet er alles aan om dit te verwezenlijken. Bovendien heeft deze oligarch de EU een ultimatum opgelegd: als Brussel sociale media reguleert, dreigt Washington uit de NAVO te stappen.
Chantage
Los van de vraag of dat zomaar lukt (de regering Trump heeft 2/3 meerderheid nodig in een van de huizen), mag Brussel hier nooit voor zwichten. Want als je dat wél doet, kan Musk denken: ‘Hé, dit gaan we vaker doen.’ En dan zijn de rapen gaar. Dan kan Musk of Trump de volgende keer eisen dat extreemrechtse partijen moeten meeregeren, bijvoorbeeld in Duitsland met de AfD. Gebeurt dat niet, dan dreigen de Verenigde Staten opnieuw met een NAVO-exit. Als chantage eenmaal werkt, houdt het nooit op. Daarom kun je nooit aan chantage toegeven. Het wordt alleen maar erger. Kortom, Amerika gebruikt niet langer gedeelde waarden en soft power om haar doelen te bereiken, maar probeert dit via chantage af te dwingen. Het kenmerkt een land in verval.
Demonstratierecht
Trump laat het verval van de liberale waarden ook zien op Truth Social. Iedereen die aan zogenaamde ‘illegale’ demonstraties heeft meegedaan en werkzaam is binnen de federale overheid, moet worden ontslagen. Een faliekante schending van het demonstratierecht. Maar daar blijft het niet bij. Ook studenten die eraan hebben meegedaan, worden van hun opleiding getrapt, aldus Trump. En uiteraard bepaalt Trump zelf wat een ‘illegale’ demonstratie is.
Vrije pers
Natuurlijk staat het president Trump en zijn team geheel vrij om hun eigen beleid uit te stippelen en keuzes te maken. Daarop kunnen mensen vervolgens kritiek hebben. Het is dan aan journalisten om het beleid van de regering kritisch te kunnen bevragen. Maar op het moment dat de president gaat bepalen welke nieuwsorganisaties wel en geen vragen mogen stellen, dan is de vrije pers ernstig in het geding. Journalistiek bedrijven mag alleen met goedkeuring van Trump.
Vrijhandel
Er is echt sprake van een duidelijke breuk met het verleden. Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog hebben de Verenigde Staten zich altijd hard gemaakt voor vrijhandel. Ze zetten zelfs Europeanen onder druk om vaart te maken met de dekolonisatie van Azië en Afrika (afgezien van landen met vermeende communistische invloeden) om vrijhandel te bespoedigen. Het idee was simpel: als er wereldwijde vrijhandel was, zou de welvaart vanzelf toenemen. Daarmee lijkt Amerika anno 2025 voorgoed te hebben gebroken. Sterker nog, de regering-Trump voert protectionistische wetten door, zoals invoerheffingen op Chinese, Europese, Mexicaanse en Canadese producten.
Wat zegt dit over Amerika
Ik hoor vaak: ‘Zo’n vaart zal het niet lopen.’ Maar de eerste twee maanden liepen wel zo’n vaart. Natuurlijk zijn de Verenigde Staten niet van de een op de andere dag veranderd in een repressief land. De vrije pers en het demonstratierecht waren al eerder in gevaar. Denk aan George Floyd, die om het leven kwam door politiegeweld. Ook schonden de Verenigde Staten eerder het internationaal recht (zoals tijdens de War on Terror) en intimideerden ze buurlanden. Maar anno 2025 is het vooral de schaamteloosheid waarmee dit gebeurt. President Trump en zijn tech-oligarchen, Musk, Bezos, Zuckerberg, Pichai, schamen zich nergens meer voor. Ze laten zien dat ze de macht simpelweg hebben gekocht, en ze zijn er nog trots op ook. Misschien waren de Verenigde Staten nooit echt een volwaardige democratie, maar de illusie van het land van vrijheid is onder Trump voorgoed verloren gegaan. Amerika vervreemdt zich steeds verder van Europa.
P.S: als je nu dit soort artikelen en analyses per mail wilt ontvangen dat kunt u zich hier aanmelden voor mijn nieuwsbrief.