De transferdeadline is vandaag verstreken.
Toch komt elke keer dezelfde vraag terug.
Mogen Nederlandse voetbalteams zaken doen met Russische clubs?
Geen zorgen, dit artikel gaat niet over voetbal.
Scroll dus niet weg, want dit artikel gaat over Rusland en over het morele geweten van Nederlandse voetbalclubs.
Wat vindt u? Is het moreel te verantwoorden om zaken te doen met Russische clubs?
Chris Woerts vindt van wel. Het is gewoon business, en hij noemde FC Utrecht denigrerend ‘moraalridders’.
FC Utrecht vond het moreel onverantwoord om zaken te doen met Spartak Moskou.
Ik vraag me af of Woerts een schuilkelder van binnen heeft gezien.
De jeugdspelers van Dynamo Kyiv en Shakhtar Donetsk namelijk wel.
Dat zijn toch even wat andere zorgen dan dat je jeugdteam degradeert.
Niet alles draait om geld. Of had je in het verleden ook spelers aan de Islamitische Staat moeten verkopen als een club uit het Kalifaat destijds de hoogste bieder was geweest?
Moreel geweten
Het gaat om een moreel geweten.
En die lijkt in de voetbalwereld vaak afwezig. Zo verkocht FC Twente Ugalde in 2024 aan Spartak Moskou.
Feyenoord wilde Ugalde weer terughalen deze zomer, maar vond de vraagprijs te hoog.
De sponsor van Spartak Moskou is Lukoil.
Dit oliebedrijf levert brandstof aan het Russische leger.
Oekraïne heeft al verschillende drone-aanvallen op olieraffinaderijen van Lukoil uitgevoerd.
Koop je dus een speler van Spartak Moskou, dan doe je zaken met een partij die direct betrokken is bij de oorlog.
Dat maakt je misschien wel medeplichtig aan de oorlog en aan Russische oorlogsmisdaden in Oekraïne.
Soms zie je iets gebeuren waarvan je meteen voelt: dit is groter dan het moment zelf.
Dat had ik bij de ontmoeting tussen Trump en Zelensky in de Oval Office, afgelopen februari (2025). Het was niet één zin, één blik of één gebeurtenis. Nee. Het zat in de houding, in de spanning in de kamer, in de pijnlijke stiltes. Je zag de breuk ontstaan. En je wist: dit gaat de geschiedenisboeken in. Tarantino had het script kunnen schrijven. En er een Oscar mee kunnen winnen.
Elf jaar geleden zat ik met mijn ouders en broer op een terras in Laos. We reisden door Zuidoost-Azië, en hadden af en toe wat wifi, vooral fijn om te checken hoe FC Groningen het had gedaan. De wedstrijd van FC Groningen tegen het Schotse Aberdeen (voorronde Europa League) zou normaalgesproken het belangrijkste nieuws van die dag zijn geweest. 17 juli 2014 begon zoals de meeste dagen die vakantie: geen nieuws, geen bereik en als we wel wifi hadden, dan gebruikten we het om de mooie foto’s van die dag te delen met vrienden en familie. Dat zou op 17 juli ook het geval zijn. Dachten we.
Tot we gingen zitten.
Toen we weer wifi hadden, stroomden de berichten binnen.
Langzaam drong het tot ons door: er was een Nederlands passagiersvliegtuig neergeschoten boven Oekraïne. En wij hadden er in kunnen zitten. En misschien dachten mensen dat we erin zaten. We vlogen een paar dagen eerder met de KLM ook boven Oekraïne. Misschien dachten sommige mensen wel dat wij aan boord zaten. We hadden namelijk niet aan iedereen onze precieze vertrekdatum verteld.
Iedere Nederlander weet nog waar hij was toen hij het nieuws over de MH17 hoorde. Het neerschieten van de MH17 is onderdeel van ons collectieve geheugen geworden.
En toch, elf jaar later, is er een groep Nederlanders die zegt dat de oorlog in Oekraïne ‘niet onze oorlog zou zijn.’ De slachtoffers van MH17 wilden ook niet dat dit hun oorlog werd. Maar het Kremlin maakte het wél tot hun oorlog.
Er zijn drie redenen waarom de oorlog in Oekraïne wel de oorlog van alle Nederlanders is.
Het gaat Rusland niet om de Russischtaligen. Het gaat Rusland niet om de ‘denazificatie’ van Oekraïne. En het gaat Moskou ook niet om de NAVO. De oorlog in Oekraïne gaat namelijk niet om Oekraïne. De oorlog gaat over Rusland. Over hoe Rusland zich moet verhouden in een wereld waarin het niet langer een wereldmacht is.
Rusland accepteert niet dat Oekraïners geen Russen zijn. Rusland lijkt de Oekraïense cultuur te willen vernietigen. Dat is de conclusie die ik in maart 2022 helaas heb moeten trekken. Dat is de conclusie die u ook zou moeten trekken. Sla Poetins essay uit 2021 erop na. Daarin wordt niet gesproken over de NAVO, maar over dat Rusland en Oekraïne één natie zijn. En dat herhaalde Poetin afgelopen vrijdag nog eens. Maar dan als rechtvaardiging om heel Oekraïne te bezetten. Niemand kan in Poetins hoofd kijken. Maar gezien het Russische handelen (het de-Oekraïniseren van bezet gebied) lijkt het doel helder te zijn: Rusland wil de Oekraïense staat zoals we die kennen vernietigen en Oekraïners russificeren.
Een kernmacht kan niet verliezen. Althans, dat is het narratief van Moskou. Ook Ongehoord Nederland en talloze accounts op de sociale media nemen deze redenering over. Volgens hen zou Oekraïne geen andere keuze hebben dan zich neer te leggen bij een door Rusland opgelegd vredesverdrag. Maar is dat ook zo? Het probleem is dat er niet expliciet stilgestaan wordt bij de vraag onder welke voorwaarden zo’n vrede acceptabel zou zijn.
Het lijkt eerder op een verkapt ultimatum dan op een vredesvoorstel. Wie het vertrek eist van een zittende president, lijkt niet op zoek te zijn naar een compromis. Bovendien gaan de Russische eisen lijnrecht in tegen het internationaal recht en het VN-Handvest, gezien Rusland de annexatie van een gebied groter dan de Benelux eist.
Onderhandelingen worden bijna als weersverwachting gepresenteerd. Als een voldongen feit. Maar is dat ook zo?
De uitkomst van de oorlog is afhankelijk van keuzes, niet van natuurwetten, zoals het weer.
Bovendien heeft Rusland na drie jaar oorlog haar doelen nog steeds niet bereikt:
• Het annexeren van de Donbas en de regio’s Zaporizja en Kherson
• Het demilitariseren van Oekraïne
• Zelensky proberen af te zetten en vervangen door een Russische marionet.
Dit roept de vraag op: welke opties heeft Poetin nog in Oekraïne? En zijn deze voldoende om een doorbraak te forceren of om Zelensky te dwingen tot concessies?
Als Oekraïne Rusland aanvalt, dan is het escalatie. Als Rusland Oekraïne aanvalt, dan noemen ze het Russische superioriteit.
Ik stoor me mateloos aan deze stuitende hypocrisie.
Oekraïne moet zich zowel verdedigen tegen Russische drones als tegen allerlei verdachtmakingen over zogenaamde roekeloosheid. Wat fijn dat Rusland dat niet hoeft. Zelfverklaarde onafhankelijke journalisten zullen geen kans onbenut laten om Oekraïne in een kwaad daglicht te zetten. Oekraïense aanvallen op militaire vliegvelden noemen ze oorlogsmisdaden. Over Russische bombardementen op ziekenhuizen hoor je ze zelden.
Wie escalatie in de mond neemt, moet zich melden bij Vladimir Poetin. Sinds maart 2023 heeft het Internationaal Strafhof een arrestatiebevel tegen de Russische president uitgevaardigd.
Wie zich druk maakt om escalatie, moet zich melden bij degene die met tanks zijn buurland aanviel. Niet bij degene die zich verdedigt tegen een bezettingsmacht.
Vernietigingsoorlog
Rusland viel Oekraïne aan. Daarover mag geen enkel misverstand bestaan. Rusland wilde met een flitsende aanval Oekraïne inlijven. Zo moest de Russische imperiale renaissance kleur krijgen.
Dat lijken mensen soms te vergeten.
Helaas voor Rusland, wilden Oekraïne en ook het collectieve Westen hier niet aan meewerken. Zelfverklaarde vredesactivisten lijken soms zo te volharden in hun kritiek op Oekraïne, dat ze vergeten dat Oekraïne zich verdedigt en Rusland Oekraïne wil veroveren. Oekraïne verdedigt zich tegen een agressor die enkel en alleen uit is op de vernietiging van Oekraïne als culturele entiteit. Dit noemen we etnocide: culturele genocide. Dat is geen mening. De feiten laten zien dat Rusland elk dorp en elke herinnering aan de Oekraïense cultuur wil vernietigen. Daartegen verzet Oekraïne zich.
Wat als Poetin denkt dat hij de Baltische Staten kan binnenvallen? Wat als Poetin denkt dat Merz en Macron de Baltische landen laten vallen bij een Russische prikactie? In de Baltische landen vrezen ze dat ze er straks alleen voor staan.
Sinds de oorlog in Oekraïne hebben kernwapens hun afschrikwekkende waarde verloren. Trump trekt zich terug uit Europa. Poetin dreigt dagelijks met kernwapens. Kernwapens zijn als sluimerende vulkanen, maar zelfs vulkanen doven uit als je er niet meer bang voor bent. In de Koude Oorlog hielden kernwapens Moskou en Washington in toom. Maar die tijd is voorbij.
Rusland denkt een gouden kans te hebben. Rusland lijkt te denken dat een prikactie in de Baltische landen, Europeanen geen oorlog waard is. En vergis je niet: Rusland is al bezig met de troepenopbouw aan de Oostgrens van de NAVO. Poetin denkt dat we de Baltische landen als een baksteen laten vallen. En gezien ons handelen, zou Poetin weleens gelijk kunnen hebben.
We zullen Poetin het tegendeel moeten bewijzen.
In maart leek eindelijk de urgentie er te zijn in Europa. Trump legde namelijk een bom onder de Europese veiligheidsarchitectuur. Maar twee maanden later lijkt de urgentie alweer te zijn vervlogen. Trump wil nog altijd Oekraïne voor de bus gooien en Europeanen chanteren. Het is elke keer weer hetzelfde met EU-landen: er komt een crisis en je denkt, nu gaan ze eindelijk doorpakken. Maar vervolgens zakt de urgentie weg. Weliswaar worden er stappen gezet en dat is goed, maar niet de stappen die horen bij het huidige tijdsgewricht.
Gisteren verbaasde Vladimir Poetin vriend en vijand door plotseling aan te kondigen dat hij ineens wel bereid zou zijn om te onderhandelen. Dat klinkt natuurlijk goed, maar is het ook goed nieuws? Wat is de inzet van Rusland? En is deze verenigbaar met de belangen van Oekraïne? Allereerst, in deze analyse zal centraal staan wat Rusland en wat Oekraïne uit de onderhandelingen willen halen en hoe we ‘Ruslands bereidheid tot onderhandelen’ moeten interpreteren. Is dit een serieuze poging van Rusland of niet?
Het verleden heeft laten zien dat Rusland een voorkeur heeft voor bevroren conflicten. Zo heeft Rusland verschillende conflicten weten te bevriezen om ze later weer te laten ontdooien wanneer het ze goed uitkwam. Een voorbeeld hiervan is het conflict met Georgië. Bijvoorbeeld Abchazië & Zuid-Ossetië. In de vroege jaren negentig hielp Rusland deze republiekjes om een autonome status te verkrijgen. Maar toen het Rusland uitkwam, lieten ze de spanningen weer oplopen, waarmee in 2008 de Russisch-Georgische oorlog kon worden gelegitimeerd.
In de wereld anno 2025 gebeuren er genoeg erge dingen, dus is er geen tijd voor klimaathobby’s. Klimaatactivisten worden er vaak van beschuldigd te veel vrije tijd te hebben. Of hun zorgen zouden voortkomen uit wit privilege. Dit is het veelgehoorde rechts-populistische frame om een valse tegenstelling neer te zetten. Je zet je in voor het klimaat óf voor Oekraïne in hun strijd tegen Rusland.
Maar wie over de grenzen kijkt, ziet overstromingen in India en klimaatrampen die juist de armste delen van de wereld keihard treffen. Ook in Europa voltrekt zich een grote klimaatramp. Naast de gruwelijke oorlogsmisdaden is de klimaatschade in Oekraïne enorm. Oekraïne zelf schat de klimaatschade op zo’n 85 miljard dollar. Experts verwachten dat dit bedrag oploopt zolang de oorlog voortduurt. Klimaatschade aanpakken is ook essentieel voor de wederopbouw van het land. Toch krijgt de milieuschade in Oekraïne nauwelijks aandacht en dat is hoe dan ook een probleem.
