Operatie Spiderweb zal een klassieker worden voor de militaire academie. Het had een Oscar kunnen winnen voor een spionagethriller. Paul Verhoeven zou er trots op zijn. Toch namen de NOS, RTL en De Telegraaf Ruslands term over wraak al snel over. Hoewel Poetin dit heeft gezegd, moeten Nederlandse media zich afvragen of je dat dan ook in de titel moet zetten.
Je wil immers niet als doorgeefluik van Russische propaganda dienen.
In een tijd waarin veel mensen alleen de kop lezen, is één woord genoeg om Russische framing te verspreiden.
Maar dat is het niet.
Rusland heeft namelijk helemaal geen reden nodig om oorlogsmisdaden te plegen. Al drie jaar niet.
Wraak betekent een reactie op onrecht. Rusland is geen onrecht aangedaan.
Een betere kop was: ‘Er wordt gevreesd dat Rusland Operatie Spiderweb zal aangrijpen om nieuwe oorlogsmisdaden mee te legitimeren.’
In maart leek eindelijk de urgentie er te zijn in Europa. Trump legde namelijk een bom onder de Europese veiligheidsarchitectuur. Maar twee maanden later lijkt de urgentie alweer te zijn vervlogen. Trump wil nog altijd Oekraïne voor de bus gooien en Europeanen chanteren. Het is elke keer weer hetzelfde met EU-landen: er komt een crisis en je denkt, nu gaan ze eindelijk doorpakken. Maar vervolgens zakt de urgentie weg. Weliswaar worden er stappen gezet en dat is goed, maar niet de stappen die horen bij het huidige tijdsgewricht.
Gisteren verbaasde Vladimir Poetin vriend en vijand door plotseling aan te kondigen dat hij ineens wel bereid zou zijn om te onderhandelen. Dat klinkt natuurlijk goed, maar is het ook goed nieuws? Wat is de inzet van Rusland? En is deze verenigbaar met de belangen van Oekraïne? Allereerst, in deze analyse zal centraal staan wat Rusland en wat Oekraïne uit de onderhandelingen willen halen en hoe we ‘Ruslands bereidheid tot onderhandelen’ moeten interpreteren. Is dit een serieuze poging van Rusland of niet?
Het verleden heeft laten zien dat Rusland een voorkeur heeft voor bevroren conflicten. Zo heeft Rusland verschillende conflicten weten te bevriezen om ze later weer te laten ontdooien wanneer het ze goed uitkwam. Een voorbeeld hiervan is het conflict met Georgië. Bijvoorbeeld Abchazië & Zuid-Ossetië. In de vroege jaren negentig hielp Rusland deze republiekjes om een autonome status te verkrijgen. Maar toen het Rusland uitkwam, lieten ze de spanningen weer oplopen, waarmee in 2008 de Russisch-Georgische oorlog kon worden gelegitimeerd.
Er bestaat een hardnekkig misverstand over de oorlog in Oekraïne. Namelijk dat deze over Oekraïne zou gaan. De oorlog gaat namelijk over Rusland. Rusland heeft last van een minderwaardigheidscomplex. Dat Rusland niet langer een grootmacht is, komt door het Westen. Vindt u dit een opmerkelijke constatering? Als je naar Ruslands uitspraken kijkt, dan is dat wel hoe ze er vaak naar kijken. Want het ligt nooit aan henzelf.
Ik krijg de laatste tijd veel reacties onder mijn posts dat de oorlog in Oekraïne zou zijn begonnen “omdat de NAVO Rusland zou hebben ‘geprovoceerd’. Om een NAVO-toetreding van Oekraïne te voorkomen, zou Rusland Oekraïne zijn binnengevallen.” Sommigen zullen misschien zeggen: negeer dit soort retoriek, maar het is een veelgehoord argument en dus tijd om deze gedachtegang nader te behandelen.
Poetin zegt dat hij bereid is de oorlog in Oekraïne te bevriezen op basis van het huidige front. Sommigen zullen misschien denken ‘daarmee komt er een einde aan de oorlog’, zo simpel is het niet. Dit scenario heeft zich in de geschiedenis vaker voorgedaan.
Allereerst, ik heb geen glazen bol, maar op basis van zaken die zich in het verleden hebben voorgedaan kunnen we patronen herkennen die iets kunnen zeggen van wat er kan gebeuren. Dit wordt een lange analyse, maar er valt ook veel te vertellen.
En wij Europeanen en vooral Oekraïners betalen daarvoor de prijs
We richten ons op de onderhandelingen tussen Rusland en de VS om een einde aan de oorlog in Oekraïne te maken. Dit gaat niet om Oekraïne, maar om de post-1945 wereldorde die in drie weken aan flarden is geschoten. We kunnen het ons niet voorstellen, maar oorlog was nog nooit zo dichtbij.
Zoals gezegd: dit gaat niet om Oekraïne, hoewel er over de ruggen van 40 miljoen Oekraïners wordt onderhandeld. Dit gaat om de wereldorde die we sinds 1945 kenden. Die bestond uit regels, waarbij internationaal recht het uitgangspunt was en schendingen de uitzonderingen.
Mensen willen doorgaan met een wereld die er niet meer is
Ik vrees dat het besef nog niet helemaal is ingedaald. Wij Europeanen (op Joegoslavië na) hebben vrede gekend sinds 1945. Onze welvaart is opgebouwd na de verschrikkelijke Tweede Wereldoorlog. Onze veiligheid is sindsdien gegarandeerd door de Verenigde Staten en haar atoomparaplu. Wat er nu gebeurt, namelijk dat de Verenigde Staten goede banden met Rusland aanhalen, is een fundamentele breuk. Niet omdat het Rusland is, maar omdat Rusland een vijand is van die internationale rechtsorde en al deze principes aanvalt.
De consequenties en het besef daarvan willen veel politici en bestuurders nog niet in het openbaar erkennen. Maar in feite komt het hierop neer: de VS schofferen alle Europese belangen en willen een deal met Rusland sluiten, in de hoop daarmee een vuist tegen China te maken. Trump zal bedrogen worden door Poetin.
De overwinning van Trump leidt natuurlijk tot onzekerheid. Toch worden er nu direct vergaande conclusies getrokken. Bovendien was de regering-Biden allesbehalve gericht op een Oekraïense overwinning. Wat betekent een tweede termijn Trump voor Oekraïne?
Allereerst: Trumps retoriek
Trump staat bekend om zijn retorische vermogen. Denk maar aan zijn uitspraken als ‘we will build a wall and Mexico is gonna pay for it.’ Ook Trumps ‘vrede in 24 uur in Oekraïne’ lijkt op het eerste oog vooral retoriek. Maar wat heeft Trump precies gezegd? Trump heeft gezegd dat hij tijdens zijn presidentschap een goede relatie had met zowel Poetin als Zelensky. Hij zegt dat hij ze allebei aan tafel kan krijgen. Maar hoe dan?
