De Alaska-top was een cadeau voor Moskou
Hoe je het wendt of keert, er was maar één winnaar tijdens de top in Alaska: Vladimir Poetin. Trump wilde voor het oog van de wereld laten zien dat het ‘allemaal niet zo ingewikkeld was.’ Er kon toch gewoon vrede worden gesloten? Er werd een rode loper voor Poetin uitgerold, ondanks de Russische kindontvoeringen en massa-executies (Bucha). Dat telde allemaal niet meer.
Maar het mocht niet baten. Trump dacht veel te makkelijk over de oorlog. En dat niet alleen, hij liet zich weer inpakken door Poetin. Alsof Trump mocht meedoen met het A1-team (het eerste team van de voetbalclub), maar er duidelijk nog niet klaar voor was. Trump ging mee in het verhaal van Poetin. Aanvankelijk zouden er sancties komen als Poetin geen wapenstilstand zou sluiten.
Maar Trump kon zich dit plotseling allemaal niet meer herinneren of leek er geen waarde meer aan te hechten. Rutte lijkt in de korte tijd dat hij NAVO-chef is, ook Trump te hebben beïnvloed met zijn vergeetachtigheid. Niemand had het nog over sancties. De champagne kon daarmee in Moskou worden ontkurkt.
Russisch succes?
Op het eerste oog is het misschien niet gelijk zichtbaar. Want zeg nu zelf, wat heeft Poetin dan precies binnengehaald? De daadwerkelijke winst voor Rusland is dat Poetin in de Verenigde Staten werd ontvangen.
In Alaska.
Dat mag je niet onderschatten. Iemand die verschrikkelijke oorlogsmisdaden heeft begaan, van Bucha tot Marioepol, met die man zat Trump aan tafel. En niet dat alleen, hij werd met alle egards ontvangen. Alsof Trump Dutroux had ontvangen en met hem stond te lachen.
Sancties
Aanvankelijk had Trump gedreigd dat als Poetin geen wapenstilstand zou tekenen dat er ongekende harde sancties aan Rusland zouden worden opgelegd. Het is een bekend patroon: Trump blaast hoog van de toren, maar als puntje bij paaltje komt, dan blijkt er weinig van terecht te komen. Want, Poetin bond niet in. Er kwam geen wapenstilstand en Trump liet zien dat de dreigementen pure retoriek bleken te zijn. Nadat Poetin uit Alaska vertrok (of was het zijn dubbelganger?) kwamen er geen sancties of extra steun voor Oekraïne. Of was het allemaal bluf van Trump met die sancties? Wellicht. Maar misschien was het vooral bedoeld om pro-Oekraïense republikeinen ermee aan het lijntje te houden.
Gevolgen
Wat de achterliggende gedachte ook was, Trump is erin geslaagd om Poetin na drie en een half jaar weer in het centrum van de internationale politiek te plaatsen. Door een man tegen wie een internationaal arrestatiebevel loopt in Alaska te ontvangen. Terwijl Poetin met Trump over Oekraïne sprak, daalden de Russische raketten in op Oekraïense woonwijken. Poetin weet dat hij alles kan doen. Voor deze Amerikaanse regering bestaat er geen morele ondergrens, alles wordt cynisch en zakelijk bekeken. Trump is alleen geïnteresseerd in een vredesverdrag voor zijn eigen imago en pr. Wat Poetin verder doet, hoe mensonterend ook en wat voor oorlogsmisdaden Rusland verder begaat, het maakt allemaal niet uit. Voor Trump telt alleen het resultaat en niets anders.
Europa
Op 18 augustus 2025 (gisteren op het moment dat ik dit schrijf) kwamen de Europese leiders Macron (Frankrijk), Stubb (Finland), Starmer (Verenigd Koninkrijk) Meloni (Italië), Von der Leyen (Europese Unie) en Mark Rutte (NAVO) met Zelensky (Oekraïne) mee naar het Witte Huis. Hoewel allemaal nog moet blijken wat de daadwerkelijke gevolgen zullen zijn, zaten ze daar als een stel pubers te luisteren wat de meester te vertellen had.
Macron stelde dat Oekraïne niet gedwongen mocht worden om territoriale concessies te doen. Zelf levert Frankrijk te weinig om Oekraïne de mogelijkheden te bieden om juist dat te voorkomen. Klagen is makkelijk, zelf de consequentie verbinden aan je doelstelling, dat is een stuk lastiger. Ook voor Macron geldt: boter bij de vis. Bovendien importeert de EU direct of via omwegen nog altijd olie en gas uit Rusland. En daarmee wordt de Russische oorlogsmachine indirect door de Europese belastingbetaler gefinancierd.
Trump versus Europa
Europese leiders leken vooral te proberen om Trump aan hun kant te krijgen. Maar zonder een eigen plan en eigen strategisch beleid, bestaat het gevaar dat Trump de toekomst van Europa en Oekraïne gaat dicteren met Poetin.
Het overtuigen of ‘uitzingen van Trump’ lijkt een riskante strategie te zijn. Trump verandert qua retoriek steeds van standpunt afhankelijk met wie hij voor het laatst sprak. Nu is hij het ermee eens dat er een wapenstilstand moet komen en dat ook Rusland moet stoppen met het oorlogsgeweld. Maar hoe lang nog? En gaat hij er ook consequenties aan verbinden? Of is het straks weer de schuld van Zelensky als hij met Poetin of met een QAnon-aanhanger heeft gesproken?
Concessies
Er wordt gesproken over dat Oekraïne grondgebied moet afstaan. Maar Rusland heeft op papier meer bezet, dan ze daadwerkelijk op de grond in handen hebben. Bovendien zijn frontgebieden, zoals Kramatorsk en Slovyansk enorm belangrijke defensieve bastions voor Oekraïne geworden. Rusland kan ze al sinds 2014 niet innemen. De Finse premier Stubb noemde het zelfs ‘bastions tegen de Hunnen.’ Volgens ingewijden zou dat indruk op Trump hebben gemaakt. De vraag is of dat iets goeds is.
Risico’s van concessies
Het gevaar bestaat dat als Oekraïne deze defensieve stellingen afstaat aan Rusland, dat Rusland helemaal geen bestand tekent en vervolgens een makkelijkere doortocht heeft naar Kharkiv. Daarom kan Oekraïne geen territoriale concessies doen, zonder dat hier een NAVO-lidmaatschap aan verbonden wordt. Anders lijkt Oekraïne haar doodsvonnis te tekenen. Hoewel het afwachten is hoe andere veiligheidsgaranties er uit komen te zien, lijkt alleen een NAVO-lidmaatschap een nieuwe oorlog te kunnen voorkomen. En dat niet alleen, het zou ook de druk op de Baltische landen significant kunnen verlichten.
Kijken naar wat Trump doet
Toch lijken Europese leiders de urgentie te missen: met deze Amerikaanse president kun je geen afspraken te maken, laat staan strategisch beleid uitstippelen. Trump kan het nu met je eens zijn, maar kan er morgen fundamenteel anders over denken.
Daarom is het belangrijk om te kijken naar wat Trump doet en niet wat hij zegt.
- De Verenigde Staten weigerden in de VN-veiligheidsraad de Russische invasie te veroordelen.
- De Verenigde Staten weigeren consequenties te verbinden aan de Russische bombardementen op Oekraïense woonwijken.
- De Verenigde Staten lijken vooral concessies van Oekraïne te verwachten en niet van Rusland.
- De Verenigde Staten lijken meer geïnteresseerd in het bereiken van een deal, dan de inhoud en de gevolgen ervan.
Het is tijd dat Europeanen zelf een eigen Oekraïnebeleid uitstippelen, dat kan met de Amerikanen, maar zal ook zonder de Amerikanen moeten kunnen. Het gaat om een eigen Europees Oekraïne en buitenlandbeleid. Amerika kan daarin meegaan, maar de kans dat dat gebeurt zal niet heel groot zijn. Maar wat vooral belangrijk is, is dat er gekeken zal moeten worden naar wat Trump doet en minder naar wat Trump zegt.