Nee er komt geen kernwapenoorlog. En dat is precies het probleem.
Wat als Poetin denkt dat hij de Baltische Staten kan binnenvallen? Wat als Poetin denkt dat Merz en Macron de Baltische landen laten vallen bij een Russische prikactie? In de Baltische landen vrezen ze dat ze er straks alleen voor staan.
Sinds de oorlog in Oekraïne hebben kernwapens hun afschrikwekkende waarde verloren. Trump trekt zich terug uit Europa. Poetin dreigt dagelijks met kernwapens. Kernwapens zijn als sluimerende vulkanen, maar zelfs vulkanen doven uit als je er niet meer bang voor bent. In de Koude Oorlog hielden kernwapens Moskou en Washington in toom. Maar die tijd is voorbij.
Rusland denkt een gouden kans te hebben. Rusland lijkt te denken dat een prikactie in de Baltische landen, Europeanen geen oorlog waard is. En vergis je niet: Rusland is al bezig met de troepenopbouw aan de Oostgrens van de NAVO. Poetin denkt dat we de Baltische landen als een baksteen laten vallen. En gezien ons handelen, zou Poetin weleens gelijk kunnen hebben.
We zullen Poetin het tegendeel moeten bewijzen.
Eigen schuld dikke bult
Dat Poetin er zo over denkt hebben we aan onszelf te wijten. We hebben onze kans gehad. We hadden de kans om Poetin uit Oekraïne te verjagen. Maar dat hebben we niet gedaan. In plaats daarvan hebben we erop gegokt dat Rusland na 200 duizend of na een half miljoen slachtoffers de strijd zou staken. Dat deden ze niet. We durfden een confrontatie met Rusland niet aan. Net zoals we dat ook in Syrië niet durfden: Obama’s rode lijn na een chemische aanval in Syrië (2012) bleek niets waard te zijn. In Oekraïne zou een No-Fly-Zone tot een Derde Wereldoorlog leiden, zei men. Dat zeiden ze overigens ook over de levering van tanks aan Oekraïne. Maar u vermoedde het al: die Derde Wereldoorlog bleef uit. Of u moet vinden dat die al begonnen is. Ons getreuzel was niet zonder gevolgen. Het leidde ertoe dat de steun voor Marioepol te laat kwam. Met alle gevolgen van dien.
Dappere Oekraïners
Dankzij de dappere Oekraïners vliegen de raketten over Kharkiv. Niet over Hamburg, Stockholm, Warschau of Rotterdam. De moed van de Oekraïners was allesbepalend. Door die moed bestaat Oekraïne nog.
Het waren niet de raketten op 24 februari die Westerlingen overstag lieten gaan. Bucha was het historische kantelpunt. Russische soldaten die op straat weerloze burgers neerknalden alsof het GTA was. Alsof de Russische soldaten een videogame aan het spelen waren: iedereen moest eraan geloven. Vrouwen, kinderen, mensen op de fiets. Echt iedereen, zelfs huisdieren.
Door deze oorlogsmisdaden vonden Europeanen dat er meer gedaan moest worden. En dus werden er naast helmen en pleisters ook raketsystemen geleverd. Helaas werden politici hierin gedreven door politiek opportunisme. Niet door plichtsbesef of strategisch inzicht. En dat is nu juist het probleem. Rusland moet gestopt worden.
Lerend vermogen
Toch had ik gehoopt dat we geleerd hadden van onze fouten. Wat was ik naïef. Een groot deel van de beloofde steun kwam vaak als mosterd na de maaltijd op de plaats van bestemming. En wat waren westerse regeringen toch transparant. Onze steun werd aangekondigd als Bol.com-pakketje. De Russen kregen zelfs de track & trace code opgestuurd. Daardoor konden ze zich er maanden op voorbereiden. Gelukkig is Duitsland hier inmiddels op teruggekomen.
Het leek soms alsof bepaalde politici het voor hun eigen pr deden. Kijk eens hoe goed wij achter Oekraïne staan. Dat doet het goed voor de bühne, maar hiermee ontnamen ze Oekraïne wel elk mogelijk verrassingseffect. Dat het zomeroffensief van Oekraïne in 2023 mislukte lag met andere woorden niet aan Zelensky, maar aan Duitsland, Frankrijk en de Verenigde Staten.
Jaren 30
Soms is het belangrijk om te waarschuwen. Ook als dat gaat leiden tot scheldpartijen en dat je weer ‘oorlogshitser’ of angsthaas wordt genoemd. Dat is dan maar zo. Dit gaat namelijk niet om mij. Dit gaat om het voortbestaan van Oekraïne. Het is altijd gevaarlijk en riskant om een vergelijking met de jaren dertig te maken en toch ga ik deze maken.
Baltische Landen
In de jaren dertig begon het namelijk ook zo. Eerst werden mensen die waarschuwden voor nazi-Duitsland alarmisten genoemd. Adolf Hitler zou een punt hebben gehad met ‘de kritiek op het Verdrag van Versailles.’ Vervolgens hadden sommige mensen ‘begrip voor de Anschluss.’ Nazi-Duitsland concludeerde in 1939 dat de Geallieerden, Polen zouden laten vallen. Dat klinkt misschien gek, maar dat is het niet. Doordat de Geallieerden concessie na concessie deden, zoals bij de Sudetencrisis, dachten ze dat de Geallieerden ook Polen zouden laten vallen.
Precies dat is nu ook het gevaar. Poetin kan denken dat de NAVO de Baltische landen als een baksteen laat vallen. Precies op dezelfde manier zoals Hitler dat dacht bij Polen.
Poetin heeft gelijk
En geef Poetin eens ongelijk. Al dertig jaar bindt het Westen in. Toen Rusland de straten van Grozny (Tsjetsjenië) verpulverde zat Bill Clinton met Boris Jeltsin (1995) te lachen. Toen Vladimir Poetin een einde maakte aan het Tsjetsjeense verzet noemde George Bush jr. Poetin zijn vriend (2001-2004). Toen de Russische tanks door Tbilisi reden in 2008 waren het de Franse president Sarkozy en de Duitse bondskanselier Merkel die onmiddellijk een einde aan het conflict wilden brengen. Wat gebeurde er? Rusland trok zich terug, maar met de pro-Atlantische ambities van Georgië was het gedaan. Toen de Russische tanks 6 jaar later over de Krim reden stelde Barack Obama dat de Krim ‘hem geen Derde Wereldoorlog waard was.’ Als ik Poetin was zou ik er ook vanuit gaan dat het Westen de Baltische landen laat vallen in het uur van de waarheid.
Westerlingen
Zolang Rusland de oorlog in Oekraïne niet kan bevriezen, kunnen ze ook de Baltische landen niet aanvallen, althans niet met een volledige bezettingsmacht. Een prikactie waarbij Rusland de NAVO kan testen, behoort wel tot de mogelijkheden. Ook als er geen wapenstilstand komt in Oekraïne.
Ik kan niet in Poetins hoofd kijken. Toch lijken alle pijlen erop te wijzen dat Poetin denkt dat we de Baltische landen laten vallen. Rusland denkt ermee weg te komen. Gezien de trend is het logisch dat het Kremlin deze conclusie zou trekken. Als ik Poetins adviseur was, zou mijn analyse de volgende zijn: gezien de huidige trend, lijken Merz, Macron en Trump de Baltische landen te laten vallen. Europa zal Poetin van het tegendeel moeten overtuigen.
Europees bewustzijn
Bondskanselier Merz heeft namelijk toegezegd dat er een permanente Duitse brigade in Litouwen gestationeerd zal worden. Dat zal moeten ook. Poetin lijkt te willen bewijzen dat de NAVO dood is. Polen heeft inmiddels bijna het sterkste leger van Europa en ook Finland bereidt zich al enige tijd voor op een confrontatie met Rusland. Een serieuze inval in de Baltische landen, zal onvermijdelijk deze twee landen bij de oorlog betrekken. Er is dan geen weg terug meer. Vergeet alle regels dan maar. Vergeet de roep om de-escalatie. Dan is het oorlog. En oorlog is vies. Dan gaan alle remmen los. Wilders kan dan blijven roepen dat het niet onze oorlog is. Dan is het onze oorlog. Dan vliegen ook de raketten over Hamburg en Rotterdam.
Russisch wensdenken
De vraag is: realiseert Poetin zich dat? Realiseert Rusland zich dat een aanval (dus meer dan een prikactie) op Litouwen, een Grote Europese Oorlog inluidt? Misschien niet. Misschien denkt Rusland dat als Amerika zich terugtrekt, ze vrij spel hebben. Misschien gelooft Poetin echt zijn eigen propaganda. Misschien denken ze in het Kremlin echt dat alle Europeanen Amerikaanse puppets zijn. Daarom is het enorm belangrijk om Poetin van het tegendeel te bewijzen. Juist daarom is het belangrijk om met de huidige koers te breken. Europeanen moeten leiderschap tonen. Alleen daarmee kunnen we Rusland overtuigen.
Ultimatum
Europeanen zullen dat zonder de Verenigde Staten moeten doen. Denk aan het opleggen van een ultimatum. Ondanks, de risico’s is niets doen geen optie. Rusland moet verliezen. Of denk je dat Rusland stopt in Oekraïne? Misschien denkt Moskou dat de Baltische landen ons geen Grote Europese Oorlog waard is. Gezien het voortdurend duiken voor onze verantwoordelijkheid, heeft hij misschien nog gelijk ook.
Longreads zoals deze kosten tijd en moeite. Maar ik geloof dat het wel nodig is in een tijd waarin veel kort en snel moet. Daarom doe ik het. In deze onrustige tijd is het belangrijk om context te bieden. Dat doe ik graag, maar het kost veel tijd. Omdat ik 2 tot 3 analyses per week schrijf, kan ik er niet naast werken. Daarom wordt een (kleine) bijdrage of abonnement enorm gewaardeerd. Daarmee maakt u mijn werk mogelijk en kan ik deze longreads blijven maken. Zit u niet vaak op sociale media? Dan kunt u elk artikel ook per mail ontvangen. Ik ben u enorm dankbaar dat ik dit werk dankzij uw steun kan blijven doen.