Mensen konden zich de verwoesting van Marioepol niet voorstellen. Tot de Russische tanks Oekraïne binnenrolden. Ook de executies in Bucha en de raketaanval op station Kramatorsk konden mensen zich niet voorstellen. Tot het gebeurde. En je hoort het nu weer: Rusland zou Estland, Letland of Litouwen nooit aanvallen. Critici stellen dat zo’n aanval niet in Ruslands belang is. De vraag is of de oorlog in Oekraïne in het belang van Rusland is. Poetins beleid is doorgaans niet in Ruslands belang, maar in zijn eigen belang.
Ondertussen bouwt Rusland een nieuw leger op langs de grens met Finland. In Karelië wordt het nieuwe 44ste Legerkorps gevormd, tot 15.000 man sterk. In Oekraïne heeft Rusland ruim een half miljoen actieve militairen. De NAVO heeft slechts een paar duizend militairen paraat in de Baltische landen. Dat is te weinig om een grootschalige invasie af te stoppen. De Baltische landen vrezen om die reden dat zij na Oekraïne aan de beurt zijn.
Afgelopen zomer zat ik in de trein van Vilnius naar Kaunas en raakte daar aan de praat met een student. Ik schat dat hij begin twintig was. Hij vertelde me dat ze twee keer per maand oefenen met schieten. “Je moet voorbereid zijn op het zwarte scenario,” zei hij.
Het laat zien dat ze in de Baltische landen rekening houden met een Russische inval. Maar hoe realistisch is dat en wat zal de NAVO in zo’n geval doen?
De NAVO-top werd als een succes gepresenteerd. Maar was dat het ook? Het beeld dat naar buiten kwam was dat alles koek en ei was. Dat is maar de vraag.
De NAVO-top deed mij enigszins denken aan het begin van Het Diner van Herman Koch. Iedereen wist dat er een moord was gepleegd, maar tijdens Het Diner mocht er aanvankelijk niet over gesproken worden. De NAVO-top wekte bij mij een vergelijkbare setting op. Het leek alsof de harmonie bepalend was en daardoor controversiële onderwerpen werden vermeden. De vraag is of dat in het belang van de alliantie is.
Als historicus leer je ook om te letten op dingen die juist niet worden gezegd.
Over de onzekerheid van Amerikaanse wapenleveranties aan Oekraïne daarover werd niet gesproken. Trump schortte de Amerikaanse wapenleveranties aan Oekraïne in maart (2025) tijdelijk op. Ook over het feit dat Trump Amerikaanse troepen uit Europa wil terugtrekken daarover werd evenmin gesproken. Althans niet in de openbaarheid. Terwijl de alliantie het juist over deze vragen zou moeten hebben op zo’n belangrijke top.
Opnieuw wordt het verhaal naar voren gebracht dat de oorlog in Oekraïne voorkomen had kunnen worden door Oekraïne het NAVO-lidmaatschap te ontzeggen. Dit wordt op Twitter geclaimd door onder andere veiligheidsexpert Max Abrahms en de Noorse politicoloog Glenn Eric Andre Diesen. Laatstgenoemde gaf meerdere keren commentaar voor de Russische propagandazender Russia Today.
Vandaag is het exact één jaar geleden dat we allemaal werden opgeschrikt toen de Russische tanks vanuit de Krim, Belarus én Rusland Oekraïne binnentrokken onder het mom van ‘speciale militaire operatie.’ Volgens Rusland zou deze ‘speciale operatie’ slechts 72 uur duren. Inmiddels duur deze oorlog al een jaar. Deze militaire operatie van Rusland bleek een catastrofale inschattingsfout te zijn die de Russische geschiedenisboeken in negatieve zin zal gaan halen. Het tweede grootste leger ter wereld is het na één jaar oorlog nog steeds niet gelukt om de Donbas volledig onder controle te krijgen. Wat is er gebeurd en heeft deze oorlog ons leven veranderd? Daarover zal ik terugblikken in dit artikel.
