Vrede in Oekraïne in 24 uur? Drie scenario’s wat een tweede presidentschap van Trump betekent voor Oekraïne
Het is een nek-aan-nek race bij de Amerikaanse verkiezingen tussen Donald Trump en Kamala Harris. Wat als Trump opnieuw de president van de Verenigde Staten wordt? Wat betekent zijn spierballentaal voor bijvoorbeeld Oekraïne: vrede in Oekraïne binnen 24 uur? Dat klinkt vooral als holle retoriek, slechts bedoeld om zijn Amerikaanse kiezers te laten geloven dat Mister Trump himself een meesterstrateeg is waar Machiavelli nog een puntje aan kon zuigen. Maar wat betekent een mogelijke overwinning van Trump eigenlijk voor Oekraïne? Omdat Trumps buitenlandbeleid onvoorspelbaar blijft, analyseer ik zijn Oekraïne-politiek aan de hand van drie scenario’s.
Scenario 1: De Poetin-affaire
Het eerste scenario schetst een Trump die Europa aan zijn lot overlaat en de NAVO in feite laat disfunctioneren. Een Amerikaanse president die samenspant met de FSB – het zou een goed plot zijn voor een James Bond-film. Helaas is dit geen ondenkbaar scenario. Trump heeft zelfs laten doorschemeren dat hij Rusland zou ‘aanmoedigen om te doen wat ze willen’ met elk NAVO-land dat volgens hem niet genoeg betaalt aan defensie. In dit gitzwarte scenario zal Trump de NAVO van binnenuit verzwakken, bondgenoten tegen zich in het harnas jagen, en Oekraïne voor de bus gooien. Vervolgens zal hij dit presenteren als ‘vrede’ en ‘het voorkomen van een kernoorlog’, terwijl hij in werkelijkheid miljoenen Oekraïners aan hun lot overlaat en dwingt om te kiezen tussen vluchten of leven onder Russische bezetting. Trump noemt het natuurlijk ‘vrede’ om in aanmerking te komen voor de Nobelprijs. Dat Oekraïners vervolgens in bezet-Oekraïne worden vervolgd om wie ze zijn (geen Russen) is natuurlijk bijzaak. Alles voor de prijzenkast van Donald Trump! Zou jij vluchten als een bezetter dreigt je huis in brand te steken en je broertje en zusje onder vreemde ouders te gaan plaatsen?
Trump heeft zelfs laten doorschemeren dat hij Rusland zou ‘aanmoedigen om te doen wat ze willen’ met elk NAVO-land dat volgens hem niet genoeg betaalt aan defensie.
Scenario 2: Puur retoriek
In dit scenario zijn Trumps uitspraken over de NAVO en Oekraïne vooral voor de show. De Republikeinen, met Trump voorop, blokkeerden afgelopen jaar militaire steun aan Oekraïne. Niet uit overtuiging, maar vooral om president Biden dwars te zitten. Als Trump herkozen wordt, blijkt hij volgens dit tweede scenario gewoon een doorsnee Republikein te zijn – iets wat zijn eerste termijn op beleidsniveau al liet zien. Het is dus vooral veel show en bombarie om zijn inhoudsloze politiek mee te verhullen.
Tijdens Trumps eerste termijn werd er flink uitgepakt rond de beroemde muur aan de grens met Mexico. Die muur zou alle problemen aan de grens oplossen, toch? Het werd een symbool van grootspraak, symboolpolitiek en weggegooid geld. In 2023 hielden de Republikeinen steun aan Oekraïne tegen, omdat er in hun ogen geen deal was voor de problemen aan de zuidgrens. Veel bombarie, weinig echte verandering – toch blijft Trump voor velen ‘authentiek’ en ‘herkenbaar’, omdat hij zegt wat mensen willen horen.
Scenario 3: Pro-Trump
Volgens dit laatste scenario is Trump niet pro-Russisch, en ook geen doorsnee Republikein. Trump gebruikt zijn presidentschap vooral voor eigen gewin. Dat hij pragmatisch is en doet voor de show, past goed bij zijn imago als entertainer. Maar als president is het op zijn zachtst gezegd problematisch om een clown aan het roer te hebben. Trump is niet anti-NAVO of pro-Poetin, maar vooral pro-Trump. Dat betekent dat hij vooral handelt in zijn eigen belang en niet dat van de Amerikanen, laat staan van de democratische wereld. Voor Oekraïne is dit ronduit rampzalig: de dappere Oekraïners hebben stabiele, structurele steun nodig om de Russische invasie een halt toe te roepen. Trumps wispelturige karakter maakt elke langetermijnstrategie onmogelijk, en bij hem draait het uiteindelijk altijd om wat er voor hèm inzit. Hoe versterkt het beleid een positief imago voor Trump? Dat is de rode draad. De gevolgen voor Amerikanen, Europeanen en Oekraïners zijn daarbij irrelevant.
Vooruitkijken
Maar wat de gevolgen voor Oekraïne ook mogen zijn: Oekraïners blijven zich verzetten. Voor de Oekraïners is alles beter dan honderden nieuwe Bucha’s of een Holodomor 2.0 Als de Amerikaanse steun aan Oekraïne opdroogt, dan is het aan Europeanen om Rusland in Oekraïne te stoppen. Zonder Amerika wordt dat erg lastig. Zeker nu Moskou de hulp van Iran, Noord-Korea en China krijgt. Er vechten momenteel zelfs Noord-Koreanen tegen Oekraïne. Stel dat Trump de Amerikaanse verkiezingen zou gaan winnen, dan staat Europa voor de taak een man te overtuigen die denkt dat je soep met een vork eet. Trump gelooft niet in feiten. Een tweede termijn van Trump betekent vooral chaos: een circus waarin de leeuwen de kunstjes van olifanten moeten doen. Poetin lacht in zijn vuistje.