Een kernmacht kan niet verliezen. Althans, dat is het narratief van Moskou. Ook Ongehoord Nederland en talloze accounts op de sociale media nemen deze redenering over. Volgens hen zou Oekraïne geen andere keuze hebben dan zich neer te leggen bij een door Rusland opgelegd vredesverdrag. Maar is dat ook zo? Het probleem is dat er niet expliciet stilgestaan wordt bij de vraag onder welke voorwaarden zo’n vrede acceptabel zou zijn.
Het lijkt eerder op een verkapt ultimatum dan op een vredesvoorstel. Wie het vertrek eist van een zittende president, lijkt niet op zoek te zijn naar een compromis. Bovendien gaan de Russische eisen lijnrecht in tegen het internationaal recht en het VN-Handvest, gezien Rusland de annexatie van een gebied groter dan de Benelux eist.
Onderhandelingen worden bijna als weersverwachting gepresenteerd. Als een voldongen feit. Maar is dat ook zo?
De uitkomst van de oorlog is afhankelijk van keuzes, niet van natuurwetten, zoals het weer.
Bovendien heeft Rusland na drie jaar oorlog haar doelen nog steeds niet bereikt:
• Het annexeren van de Donbas en de regio’s Zaporizja en Kherson
• Het demilitariseren van Oekraïne
• Zelensky proberen af te zetten en vervangen door een Russische marionet.
Dit roept de vraag op: welke opties heeft Poetin nog in Oekraïne? En zijn deze voldoende om een doorbraak te forceren of om Zelensky te dwingen tot concessies?
Operatie Spiderweb zal een klassieker worden voor de militaire academie. Het had een Oscar kunnen winnen voor een spionagethriller. Paul Verhoeven zou er trots op zijn. Toch namen de NOS, RTL en De Telegraaf Ruslands term over wraak al snel over. Hoewel Poetin dit heeft gezegd, moeten Nederlandse media zich afvragen of je dat dan ook in de titel moet zetten.
Je wil immers niet als doorgeefluik van Russische propaganda dienen.
In een tijd waarin veel mensen alleen de kop lezen, is één woord genoeg om Russische framing te verspreiden.
Maar dat is het niet.
Rusland heeft namelijk helemaal geen reden nodig om oorlogsmisdaden te plegen. Al drie jaar niet.
Wraak betekent een reactie op onrecht. Rusland is geen onrecht aangedaan.
Een betere kop was: ‘Er wordt gevreesd dat Rusland Operatie Spiderweb zal aangrijpen om nieuwe oorlogsmisdaden mee te legitimeren.’
Als Oekraïne Rusland aanvalt, dan is het escalatie. Als Rusland Oekraïne aanvalt, dan noemen ze het Russische superioriteit.
Ik stoor me mateloos aan deze stuitende hypocrisie.
Oekraïne moet zich zowel verdedigen tegen Russische drones als tegen allerlei verdachtmakingen over zogenaamde roekeloosheid. Wat fijn dat Rusland dat niet hoeft. Zelfverklaarde onafhankelijke journalisten zullen geen kans onbenut laten om Oekraïne in een kwaad daglicht te zetten. Oekraïense aanvallen op militaire vliegvelden noemen ze oorlogsmisdaden. Over Russische bombardementen op ziekenhuizen hoor je ze zelden.
Wie escalatie in de mond neemt, moet zich melden bij Vladimir Poetin. Sinds maart 2023 heeft het Internationaal Strafhof een arrestatiebevel tegen de Russische president uitgevaardigd.
Wie zich druk maakt om escalatie, moet zich melden bij degene die met tanks zijn buurland aanviel. Niet bij degene die zich verdedigt tegen een bezettingsmacht.
Vernietigingsoorlog
Rusland viel Oekraïne aan. Daarover mag geen enkel misverstand bestaan. Rusland wilde met een flitsende aanval Oekraïne inlijven. Zo moest de Russische imperiale renaissance kleur krijgen.
Dat lijken mensen soms te vergeten.
Helaas voor Rusland, wilden Oekraïne en ook het collectieve Westen hier niet aan meewerken. Zelfverklaarde vredesactivisten lijken soms zo te volharden in hun kritiek op Oekraïne, dat ze vergeten dat Oekraïne zich verdedigt en Rusland Oekraïne wil veroveren. Oekraïne verdedigt zich tegen een agressor die enkel en alleen uit is op de vernietiging van Oekraïne als culturele entiteit. Dit noemen we etnocide: culturele genocide. Dat is geen mening. De feiten laten zien dat Rusland elk dorp en elke herinnering aan de Oekraïense cultuur wil vernietigen. Daartegen verzet Oekraïne zich.
Wat als Poetin denkt dat hij de Baltische Staten kan binnenvallen? Wat als Poetin denkt dat Merz en Macron de Baltische landen laten vallen bij een Russische prikactie? In de Baltische landen vrezen ze dat ze er straks alleen voor staan.
Sinds de oorlog in Oekraïne hebben kernwapens hun afschrikwekkende waarde verloren. Trump trekt zich terug uit Europa. Poetin dreigt dagelijks met kernwapens. Kernwapens zijn als sluimerende vulkanen, maar zelfs vulkanen doven uit als je er niet meer bang voor bent. In de Koude Oorlog hielden kernwapens Moskou en Washington in toom. Maar die tijd is voorbij.
Rusland denkt een gouden kans te hebben. Rusland lijkt te denken dat een prikactie in de Baltische landen, Europeanen geen oorlog waard is. En vergis je niet: Rusland is al bezig met de troepenopbouw aan de Oostgrens van de NAVO. Poetin denkt dat we de Baltische landen als een baksteen laten vallen. En gezien ons handelen, zou Poetin weleens gelijk kunnen hebben.
We zullen Poetin het tegendeel moeten bewijzen.
Duitsland wil het grootste leger van Europa worden. In Polen juicht men voor Duitse tanks aan de Russische grens. Sterker nog, Polen roept Duitsland actief op om militair leiderschap te tonen. Poetin en Trump krijgen het voor elkaar: ze laten het taboe van Duits militarisme als sneeuw voor de zon verdwijnen.
Ze zouden genomineerd moeten worden voor de Karel de Grote prijs. Een jaarlijkse prijs voor mensen die bijdragen aan de Europese eenwording.
Als Duitsland de daad bij het woord voegt, zijn we getuige van een historische breuk. Een breuk die mede het gevolg is van het lompe gedrag van Trump en Poetin. Duitsland kon lang niet het sterkste leger van Europa hebben vanwege de schaamte van de Tweede Wereldoorlog. Het lag te gevoelig, vooral in Polen lag Duitse herbewapening enorm gevoelig. Maar onder druk wordt alles vloeibaar. Met dank aan Poetin en Trump wil Duitsland als motor van de Europese Unie, een geopolitieke rol van betekenis spelen. Maar in de geopolitiek anno 2025 tel je simpelweg niet mee zonder sterk leger. Daarom heeft Merz de ambitie om naast economisch ook militair mee te tellen. Met het Franse kernwapen als hypotheek.
In maart leek eindelijk de urgentie er te zijn in Europa. Trump legde namelijk een bom onder de Europese veiligheidsarchitectuur. Maar twee maanden later lijkt de urgentie alweer te zijn vervlogen. Trump wil nog altijd Oekraïne voor de bus gooien en Europeanen chanteren. Het is elke keer weer hetzelfde met EU-landen: er komt een crisis en je denkt, nu gaan ze eindelijk doorpakken. Maar vervolgens zakt de urgentie weg. Weliswaar worden er stappen gezet en dat is goed, maar niet de stappen die horen bij het huidige tijdsgewricht.
Historicus zijn is een vak. Punt. Helaas menen bepaalde theatermakers en hobbyisten al historicus te zijn nadat ze een paar uur een YouTube-filmpje of archiefstuk hebben bestudeerd. Het is kenmerkend voor onze tijd. Maar een historicus moet veel meer kunnen. Een historicus beoordeelt de bron vanuit de tijd zelf. Een historicus schept de historische context en een historicus maakt onderscheid tussen een primaire en secundaire bronnen. Dit zijn allemaal voorbeelden van systematische bronkritiek die historici toepassen. Daarom mag geschiedenis zich een wetenschappelijke discipline noemen.
Deze methodiek onderscheidt de hobbyist of activist van de professional. Uiteraard zijn er hobbyisten die een vergelijkbare methodische beoordeling toepassen als het gaat om bronkritiek. Helaas is het de uitzondering op de regel. In de wereld anno 2025 lijkt wetenschap een van de zeventien miljoen meningen in Nederland. Ik bak iedere avond mijn eigen brood, toch zou het wat potsierlijk zijn als ik mezelf bakker zou noemen, nietwaar?
Gisteren verbaasde Vladimir Poetin vriend en vijand door plotseling aan te kondigen dat hij ineens wel bereid zou zijn om te onderhandelen. Dat klinkt natuurlijk goed, maar is het ook goed nieuws? Wat is de inzet van Rusland? En is deze verenigbaar met de belangen van Oekraïne? Allereerst, in deze analyse zal centraal staan wat Rusland en wat Oekraïne uit de onderhandelingen willen halen en hoe we ‘Ruslands bereidheid tot onderhandelen’ moeten interpreteren. Is dit een serieuze poging van Rusland of niet?
Het verleden heeft laten zien dat Rusland een voorkeur heeft voor bevroren conflicten. Zo heeft Rusland verschillende conflicten weten te bevriezen om ze later weer te laten ontdooien wanneer het ze goed uitkwam. Een voorbeeld hiervan is het conflict met Georgië. Bijvoorbeeld Abchazië & Zuid-Ossetië. In de vroege jaren negentig hielp Rusland deze republiekjes om een autonome status te verkrijgen. Maar toen het Rusland uitkwam, lieten ze de spanningen weer oplopen, waarmee in 2008 de Russisch-Georgische oorlog kon worden gelegitimeerd.
Vandaag is het 9 mei. In Moskou rollen de tanks weer over het Rode Plein om de overwinning op het nazisme te vieren. Het is me een doorn in het oog. Het is zeker goed dat we stilstaan bij de overwinning op het fascisme, want de Sovjetunie heeft grote offers gebracht. Maar de Russische oorlogshandelingen in Oekraïne roept bij veel mensen associaties op met nazi-Duitsland. En geef ze eens ongelijk: de oorlogsmisdaden in Bucha en Marioepol, de ontvoeringen van duizenden kinderen en het verkrachten van vrouwen roept dit bij velen op. De Tweede Wereldoorlog spreekt simpelweg tot de verbeelding.
Rusland schiet al drie jaar lang bommen af op Oekraïense ziekenhuizen. Maar nu willen ze wél een feestje vieren om stil te staan bij de overwinning op nazi-Duitsland. Ik begrijp dat u, net als ik, daar een nare smaak van in de mond krijgt. Het is cynisme ten top. Het kenmerkt Rusland anno 2025.
Er bestaat een hardnekkig misverstand over de oorlog in Oekraïne. Namelijk dat deze over Oekraïne zou gaan. De oorlog gaat namelijk over Rusland. Rusland heeft last van een minderwaardigheidscomplex. Dat Rusland niet langer een grootmacht is, komt door het Westen. Vindt u dit een opmerkelijke constatering? Als je naar Ruslands uitspraken kijkt, dan is dat wel hoe ze er vaak naar kijken. Want het ligt nooit aan henzelf.
