Het einde van het jaar nadert. De kerstdagen zijn achter de rug, het hertenbiefstuk is op, en we kijken vooruit naar het nieuwe jaar. Langzaam begint de vraag op te spelen: kopen we vuurwerk? En wat worden onze goede voornemens? Goede voornemens ontstaan doordat we terugblikken en reflecteren op het afgelopen jaar: wat ging goed, en wat ging minder goed? Dat geldt niet alleen voor ons persoonlijk, maar ook voor het geopolitieke jaar. Het was een bewogen jaar. Om het overzichtelijk te houden, bespreken we vijf gebeurtenissen die illustratief waren voor 2024.
Begin december heb ik een gastcollege gegeven aan de Haagse Hogeschool over spanningen in onze samenleving. Spanningen die Rusland actief aanwakkert. Toen ik op sociale media aangaf dat ik hierover een college had gegeven, stroomden de vragen binnen: “Is het ergens terug te kijken?” Helaas niet, moest ik toegeven. Wat ik wèl kan doen, is hier uitleggen wat ik tijdens dat college heb verteld. Dat Rusland onze democratische samenleving ondermijnt via hybride oorlogsvoering, bijvoorbeeld door desinformatie te verspreiden en sabotageacties uit te voeren tegen onze vitale infrastructuur. Oftewel, deze oorlogsvoering raakt jou direct in je persoonlijke leven. En daarmee is dit ook jouw oorlog. Of je dat nu wilt of niet.
Niet mijn oorlog
Veel mensen zeggen: “Dit is niet mijn oorlog.” Dat klinkt geruststellend, een manier om je af te sluiten van de horrorbeelden uit Oekraïne. Maar het probleem is niet zo simpel: dit is wèl jouw oorlog, en ik zal uitleggen waarom. Rusland ziet democratieën aan haar grenzen als een bedreiging voor haar huidige regime. Dat is de belangrijkste reden waarom Rusland Oekraïne binnenviel, maar ook ingreep om de revoluties in Belarus en Kazachstan in de kiem te smoren. Ruslands hele verhaal over de geschiedenis en de NAVO is niets meer dan een handige marketingtruc om de oorlog in Oekraïne mee te verkopen, zowel binnen als buiten Rusland. Helaas zijn er genoeg Nederlanders die erin trappen. U toch niet, mag ik hopen?
Twitter is Twitter niet meer, daarover zijn we het allemaal wel eens. Wat ooit een plek was waar journalisten met geïnteresseerden in discussie konden gaan, is nu een speelplaats voor geschreeuw, racisme en desinformatie. Je kunt Twitter niet openen zonder iemand tegen te komen die je de huid vol scheldt, of je ziet pornoachtige content. Zelfs een achtjarige kan dit zien. Het platform wordt steeds minder gebruikt, en dat is niet gek. Want zeg nou zelf: wie wil zijn vrije avond besteden om als pispaal te dienen? Mensen haken massaal af en zoeken naar alternatieven zoals BlueSky, Threads, of stoppen helemaal met sociale media.
Er was een tijd dat ik met plezier mijn ochtenden begon op Twitter. Het was een plek waar ik wat van kon leren of een leuke discussie kon voeren. Maar steeds vaker merk ik dat ik het platform met tegenzin open, vooral vanwege de negatieve reacties en het steeds polariserendere klimaat. Het probleem van Twitter reikt echter veel verder dan onze persoonlijke gemoedstoestand. Twitter tast zelfs de hoeksteen van onze democratie aan. In dit essay leg ik uit waarom.
Donald Trump weet hoe je de aandacht trekt. Met grote woorden en simpele oplossingen presenteert hij zichzelf als dé man die complexe problemen met één pennenstreek oplost. In 2016 won hij de verkiezingen met de belofte van de muur die Mexico zou betalen, zogenaamd als oplossing voor het migratievraagstuk. Onzin natuurlijk. De muur werd het symbool van grootspraak zonder resultaten.
Tijdens de afgelopen presidentsverkiezingen (november 2024) was het weer raak. Trump haalde opnieuw alle krantenkoppen met zijn uitspraak dat hij binnen één dag vrede in Oekraïne kon realiseren. Vrede? Binnen 24 uur? Met Poetin aan tafel? Dezelfde Poetin die Oekraïners constant ‘nazi’s’ noemt en via zijn staatsmedia genocidale retoriek verspreidt? Wat gebeurt er met de miljoenen Oekraïners in bezet gebied? Trump hoeft immers niet in een Russische dictatuur te leven. Terwijl Russische bommen nog dagelijks Oekraïense steden raken, denkt Trump dat een paar gesprekken met Poetin genoeg zijn om deze oorlog te stoppen. Of geeft hij Poetin gewoon zijn zin? In dit essay analyseren we Trumps ‘vredesplan’. Wat stelt hij precies voor? Hoe haalbaar is het? En wat zijn de gevolgen als deze plannen werkelijkheid worden?
Op dinsdag 5 november won Donald Trump de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Het was geen nek-aan-nekrace zoals velen hadden voorspeld. Trump won vrij eenvoudig. Bijna direct volgde een leegloop van Twitter naar BlueSky. Niet zozeer dat er accounts werden opgeheven, dat gebeurde ook, maar vooral dat de engagement zich begon te verplaatsen. Mensen zochten naar alternatieven voor Twitter, weg van Musk en zijn platform, waar extreemrechts hoogtijdagen viert. Weg van oligarch Musk, die straks onderdeel wordt van de regering Trump. Sinds 2021 versla ik de oorlog in Oekraïne op Twitter. Dit jaar tikte ik de 14 duizend volgers aan, maar mijn bereik is sinds het uitbreken van de oorlog nog nooit zo laag geweest. Dan vraag je je af: heeft Twitter-duiding nog zin?
De overwinning van Trump leidt natuurlijk tot onzekerheid. Toch worden er nu direct vergaande conclusies getrokken. Bovendien was de regering-Biden allesbehalve gericht op een Oekraïense overwinning. Wat betekent een tweede termijn Trump voor Oekraïne?
Allereerst: Trumps retoriek
Trump staat bekend om zijn retorische vermogen. Denk maar aan zijn uitspraken als ‘we will build a wall and Mexico is gonna pay for it.’ Ook Trumps ‘vrede in 24 uur in Oekraïne’ lijkt op het eerste oog vooral retoriek. Maar wat heeft Trump precies gezegd? Trump heeft gezegd dat hij tijdens zijn presidentschap een goede relatie had met zowel Poetin als Zelensky. Hij zegt dat hij ze allebei aan tafel kan krijgen. Maar hoe dan?
Elke Amerikaanse verkiezing voelt als een zenuwslopende thriller voor Europa, alsof wij Europeanen zijn gereduceerd tot lijdend voorwerp in een nieuwe Tarantino-film. Met angst en beven hopen Europeanen dat de Amerikanen de ‘juiste’ president kiezen en dat Amerika niet vervalt in isolatisme. Nu Trump opnieuw president is geworden, toont dat opnieuw hoe ongezond Europa afhankelijk is van de Verenigde Staten voor hun veiligheid. Europese landen proberen nu eindelijk aan de noodzakelijke 2%-norm voor defensie-investeringen te voldoen, maar de roze olifant in de kamer blijft onbesproken: een Europees kernwapen.
Putin is known for taking liberties with history. You have probably heard him say that NATO should not have expanded. According to Russia, U.S Secretary of State James Baker allegedly promised Gorbachev in 1990 that this would not happen. This promise was supposedly made when the Soviet Union agreed to the reunification of Germany in 1990. Yet, by 2024, several countries east of Germany had become NATO members. Russian propagandists use this to claim that the West betrayed Russia. But is that really true? Did NATO actually make such a promise, or is this Russian fake history? And what was the context in which Baker is said to have made these statements? In this article, we delve into the historical background of this ‘promise.’
Het is een nek-aan-nek race bij de Amerikaanse verkiezingen tussen Donald Trump en Kamala Harris. Wat als Trump opnieuw de president van de Verenigde Staten wordt? Wat betekent zijn spierballentaal voor bijvoorbeeld Oekraïne: vrede in Oekraïne binnen 24 uur? Dat klinkt vooral als holle retoriek, slechts bedoeld om zijn Amerikaanse kiezers te laten geloven dat Mister Trump himself een meesterstrateeg is waar Machiavelli nog een puntje aan kon zuigen. Maar wat betekent een mogelijke overwinning van Trump eigenlijk voor Oekraïne? Omdat Trumps buitenlandbeleid onvoorspelbaar blijft, analyseer ik zijn Oekraïne-politiek aan de hand van drie scenario’s.
In april 1945 kwamen diplomaten uit 50 landen bijeen in San Francisco om de basis te leggen voor een nieuwe wereldorde. Het Europese continent had twee wereldoorlogen en de Holocaust meegemaakt. Ook buiten Europa, zoals in China en Korea, had de Japanse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog diepe wonden geslagen. De wereld had behoefte aan vrede en stabiliteit. De Volkenbond die opgericht was na de Eerste Wereldoorlog, was de voorloper van de Verenigde Naties. En toch kon de Tweede Wereldoorlog niet voorkomen en dus was er behoefte aan een internationaal instrument die vrede kon waarborgen en mensenrechten beschermen. Vanuit deze gedachtegang ontstond de Verenigde Naties, waarin mensenrechten en het tegengaan van expansiedriften centraal kwamen te staan. Anno 2024 is het echter de vraag of de Verenigde Naties nog steeds die rol kan vervullen. Misschien blijkt de Verenigde Naties een instrument van de twintigste eeuw te zijn geweest.
